Właśnie konstruowany w Holandii i Niemczech Low Frequency Array (LOFAR) będzie największym radioteleskopem na świecie i zostanie ukończony w ciągu dwóch lat.

Składa się z 15 000 prostych anten rozstawionych w spirali w środku okręgu o średnicy 350 kilometrów w północnej części Holandii i części Niemiec. Najmniejsze częstotliwości widzialne przez ten radioteleskop wynoszą 10 MHz, obszar efektywny LOFARu znajduje się w kwadracie o boku 1 kilometr.

Istniejące obecnie radioteleskopy nie widzą częstotliwości mniejszych niż 75 MHz. Ziemska jonosfera mocno rozprasza te długości fali, przeszkadzając astronomom oglądającym Wszechświat. Jest to powód, dla którego LOFAR jest tak dużym obserwatorium. Część anten będzie obserwowała wiele znanych źródeł i z zaburzeń na tych zdjęciach, będzie obliczane jak właściwie działa jonosfera. Te informacje będą używane przez superkomputer w środku czaszy do oczyszczenia obserwacji tych źródeł czynionych przez inną część czaszy.

Haczyk jednak polega na tym, że dopóki LOFAR nie zacznie obserwować, nie ma „znanych źródeł”. Teleskop rozpocznie po prostu obserwacje i będzie poprawiał mapę nieba dopóty, dopóki przestanie udoskonalać się. Budowniczowie LOFARu (holenderska organizacja astronomiczna – Astron, Niemiecki Instytut Radioastronomiczny imienia Maxa Plancka, amerykańskie laboratorium naukowe Marynarki Wojennej i Obserwatorium Haystack w Massachusetts Institute of Technology) planują zacząć obserwację w 2006 roku, gdy aktywność Słoneczna będzie w minimum i cicha jonosfera spowoduje szybszy proces uczenia się programu. Oczekują, że pełną sprawność operacyjną obserwatorium osiągnie w 2008 roku.

Astronomy.com

LOFAR będzie obserwował niebo dzięki wielu małym antenom ustawionym w spirali w Holandi i Niemczech.

Naukowcy oczekują wielu nowych odkryć dokonanych przez LOFAR, ponieważ otwiera on ogromną cześć nie obserwowanego dotąd spektrum promieniowania elektromagnetycznego. Między innymi bardzo wyczekiwaną długością fali do mierzenia jest przesunięta ku czerwieni 21-centymetrowa fala linii absorpcyjnych atomu wodoru pochodząca z wczesnego Wszechświata. Neutralny wodór emituje fale radiowe o tej długości fali. Jeżeli gaz jest daleko i emitował promieniowanie dawno temu, to dzięki kosmicznej ekspansji będzie miał przesunięcie ku czerwieni w sygnale w części spektrum monitorowanego przez LOFAR. Poprzez obserwowanie różnych długości fali astronomowie będą mogli zmierzyć jak wiele neutralnego wodoru znajdowało się we Wszechświecie gdy przeżywał on swą młodość. Astronomowie mają także nadzieję dowiedzieć się jak dawno temu pierwsze gwiazdy, albo kwazary, zaświeciły na niebie. Światło ultrafioletowe z tych obiektów Miliard lat ciemności„>jonizowało neutralny wodór, dominujący w tym czasie we Wszechświecie.

LOFAR będzie skanował niebo bez poruszania pojedynczych detektorów. Elektroniczne przełączenia, a nie biegi lub podnośniki, będą ustawiały antenę na pojedyncze źródło. LOFAR będzie mógł wziąć na cel osiem źródeł jednocześnie. Jeden kierunek zostanie zarezerwowany dla studentów i do publicznego użycia. Astronomowie uważają, że LOFAR będzie w stanie osiągnąć rozdzielczość rzędu 1 sekundy.

Każda antena będzie odbierać sygnały pomiędzy 10 a 240 MHz, następnie zakoduje dane na postać cyfrową i wyśle za pomocą światłowodu do centralnego komputera. Komputer dostarczony dzięki współpracy z IBM będzie otrzymywał 768 gigabitów danych na sekundę z wszystkich anten.

Projektanci mają nadzieję, że nowy radioteleskop będzie przynosił ekonomiczne korzyści rolniczym obszarom, na których jest montowany. Oszczędności w przepustowości światłowodu będą dostępne do komercyjnego wykorzystania.