Druga połowa kwietnia upłynie w silnym blasku Księżyca, który we wtorek 20 kwietnia przejdzie przez I kwadrę, we wtorek za tydzień natomiast — przez pełnię. Stąd najbliższe kilkanaście dni to nie jest dobry czas na obserwowanie słabiej świecących ciał niebieskich. A w końcu kwietnia oprócz widocznej wieczorem planety Mars oraz pojawiających się rano planetach SaturnJowisz można obserwować planetoidę (4) Westa, gwiazdę nową V1405 Cas oraz coroczny rój meteorów Lirydów.

 

 

Animacja pokazuje położenie Marsa w trzecim tygodniu kwietnia 2021 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

 

Planetę Mars w zeszłym tygodniu zasłonił na chwilę Księżyc i teraz oddala się od niej. Jednak wraz ze zwiększającą się odległością rośnie także jasność Srebrnego Globu, dlatego nawet tak jasna planeta podda się ogarniającej całe niebo księżycowej łunie. Mars powoli również ulega coraz później zapadającemu zmierzchowi. Na dołączonej animacji pokazany jest wygląd nieba godzinę po zachodzie Słońca, gdy niebo jest jeszcze jasne. Wtedy Czerwona Planeta zajmuje pozycję na wysokości około 35° nad widnokręgiem. Kolejną godzinę później, gdy zaczyna się noc astronomiczna, planeta zniża się o kolejne 10°, a znika za linią horyzontu o godzinie 1. Mars porusza się w tempie ponad 4° na tydzień i w połowie tygodnia przejdzie z gwiazdozbioru Byka do gwiazdozbioru Bliźniąt. Na początku przyszłego tygodnia planeta zbliży się na pół stopnia do jasnej gromady otwartej gwiazd M35. Blask Marsa spadł do +1,5 magnitudo, zaś średnica jego tarczy spadła poniżej 5″. Planeta już od dawna nie jest atrakcyjnym celem dla posiadaczy teleskopów.

 

 

Położenie Księżyca i Westy na początku trzeciej dekady kwietnia 2021 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

 

Księżyc zaczął tydzień w gwiazdozbiorze Bliźniąt przy granicy z Rakiem, niecałe 4° od Polluksa, najjaśniejszej, choć oznaczanej na mapach nieba grecką literą β gwiazdą Bliźniąt i jednocześnie 26° na wschód od Marsa. Tej nocy Srebrny Glob prezentował tarczę w fazie 45%.

Przez I kwadrę naturalny satelita Ziemi przeszedł we wtorek 20 kwietnia rano naszego czasu, a po zachodzie Słońca jego faza wynosiła już 55%. We wtorek Księżyc wędrował przez środek gwiazdozbioru Raka, około 2,5 stopnia na północ od jasnej i znanej gromady otwartej gwiazd M44. Przed północą Księżyc minął w odległości kilku – kilkunastu minut kątowych od gwiazdy Asellus Borealis, czyli północno-wschodniego rogu trapezu gwiazd otaczającego M44.

Kolejne trzy noce Srebrny Glob spędzi w gwiazdozbiorze Lwa. W środę 21 kwietnia jego tarcza pokaże fazę ponad 66%, zajmując pozycję 10° na północny wschód od Regulusa, najjaśniejszej gwiazdy Lwa.

 

 

Mapka pokazuje położenie Księżyca Marsa i Westy na początku trzeciego tygodnia kwietnia 2021 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

 

W czwartek 22 kwietnia i w piątek 23 kwietnia Księżyc nadal pozostanie w gwiazdozbiorze Lwa. W czwartek jego faza zwiększy się do 75%. Tej nocy Srebrny Glob przetnie linię, łączącą Regulusa i Westę, najjaśniejszą planetoidę na ziemskim niebie. Do obu ciał niebieskich zabraknie Księżycowi po około 6°. Sama planetoida kończy pokonywanie zakrętu na kreślonej przez siebie pętli i do końca tygodnia oddali się od gwiazdy 5. wielkości 51 Leonis na prawie 50′. Trasę planetoidy wśród gwiazd do końca kwietnia można prześledzić na mapce, wykonanej w programie Nocny Obserwator. W piątek Księżyc dotrze na pogranicze gwiazdozbiorów Lwa i Panny, zwiększając fazę do 86%. W nocy Srebrny Glob przejdzie 8° od Deneboli, drugiej co do jasności gwiazdy Lwa.

Ostatnie dwa dni tego tygodnia Księżyc ma zarezerwowane na odwiedziny gwiazdozbioru Panny. W sobotę 24 kwietnia mający fazę 92% Srebrny Glob pokaże się na tle zachodniej części Panny, niecałe 4° od świecącej z jasnością obserwowaną prawie 4 magnitudo gwiazdy Zaniah (η Vir). Niestety gwiazda ta zginie w powodowanej przez Księżyc łunie. Niedzielę naturalny satelita Ziemi spędzi w środkowej części gwiazdozbioru Panny 8° od Spiki, najjaśniejszej gwiazdy konstelacji. Tej nocy księżycowa tarcza będzie oświetlona w 97%.

 

 

Mapka pokazuje położenie gwiazdy V1405 Cas oraz radiantu Lirydów w trzecim tygodniu kwietnia 2021 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

 

Przez całą noc promieniują meteory z corocznego roju Lirydów. Radiant roju najlepiej widoczny jest nad ranem, gdy wznosi się na więcej niż 60° ponad widnokrąg. Niestety Lirydy odczują bardzo mocno dużą fazę, którą ma teraz Księżyc i ich obserwacje są bardzo utrudnione. Dlatego warto polować na Lirydy w pierwszej części tygodnia, gdy faza Księżyca nie jest jeszcze tak duża i zachodzi on wcześniej, pozostawiając parę chwil na obserwacje słabiej świecących obiektów.

Przed świtem panują także najlepsze warunki do obserwacji gwiazdy nowej V1405 Cas, znajdującej się niecałe 0,5 stopnia od jasnej gromady otwartej gwiazd M52. Oba ciała niebieskie położone są na pograniczu gwiazdozbiorów Kasjopei i Cefeusza. Pod koniec nocy astronomicznej (obecnie trochę po godzinie 3) ten obszar nieba wznosi się u nas na wysokość około 40° ponad północno-wschodni widnokrąg. Na obserwacjach V1405 Cas także zaważy blask Księżyca, mimo tego, że przy kierowaniu się w jej stronie Księżyc zostanie za plecami. Wygląda na to, że nowa ponownie jaśnieje, jej blask ocenia się obecnie na +7,8 magnitudo.

 

 

Mapka pokazuje położenie planet Saturn i Jowisz w trzecim tygodniu kwietnia 2021 r. (kliknij w miniaturkę, aby powiększyć).

 

 

O świcie nisko nad południowo-wschodnią częścią nieboskłonu pokazują się planety Saturn i Jowisz. Na godzinę przed wschodem Słońca Saturn dociera na wysokość 10°, zaś Jowisz – 6° nad horyzontem. A zatem na ich obraz teleskopowy wciąż silny wpływ ma przejrzystość atmosfery. Obie planety wędrują przez gwiazdozbiór Koziorożca, choć druga z wymienionych planet właśnie go opuszcza i w przyszłym tygodniu wejdzie do sąsiedniego gwiazdozbioru Wodnika. Jowisz spędzi w Wodniku następne prawie 4 miesiące, by w trzeciej dekadzie sierpnia, tuż przed opozycją, powrócić też na cztery miesiące do Koziorożca. Planeta Saturn świeci obecnie z jasnością +0,7 wielkości gwiazdowej, a jej tarcza ma średnicę 17″. Jowisz zwiększył swój blask do jasności -2,2 magnitudo, a jego tarcza ma średnicę 37″.

Autor

Avatar photo
Ariel Majcher