Zdjęcie w tle: NASA, ESA, C.R. Robert O’Dell (Vanderbilt University), G.J. Ferland (University of Kentucky), W.J. Henney and M. Peimbert (National Autonomous University of Mexico) Credit for Large Binocular Telescope data: David Thompson (University of Arizona)

Gwiazdozbiór Lutni, znany już w starożytności, to jeden z najbardziej rozpoznawalnych gwiazdozbiór północnego nieba. Po raz pierwszy został skatalogowany przez astronoma Ptolemeusza w II wieku. Konstelacja reprezentuje lirę, a związana jest z mitem greckiego muzyka i poety Orfeusza.

Powyższy obrazek pochodzi z pracy Heweliusza pod tytułem „Uranographia” i przedstawia wizję lutni na tle tworzących ją gwiazd.

Orfeusz był synem trackiego króla Tracji Ojagrosa i muzy Kaliope. Kiedy był młody, bóg Apollo dał mu złotą lirę i nauczył go na niej grać. Orfeusz był niezwykle utalentowanym muzykiem; znany był  tego, że jego gra miała zauroczyć nawet kamień. Co do tego nie można mieć pewności, ale z pewnością nie oparli się jej strażnicy Hadesu, dzięki czemu Orfeusz bez przeszkód przeszedł obok nich, by ratować swoją zmarłą żonę Eurydykę. Muzyk zginął, rozdarty na strzępy przez pochód oszalałych Menad, a jego lira została wrzucona do rzeki. Zeus wysłał po nią orła i umieścił ją na niebie.

Wikimedia

Powyższy fragment mapy nieba przedstawia gwiazdozbiór Lutni w otoczeniu sąsiednich gwiazdozbiorów. Białe okręgi z przypisanymi numerami to oznaczenia obiektów z katalogu Messiera.

Lutnia w Polsce widoczna jest od wiosny do jesieni. Najjaśniejszą gwiazdą w konstelacji jest Vega, Alpha Lyrae, która jest również piątą najjaśniejszą gwiazdą na niebie. Lutnia należy do grupy gwiazdozbiorów Herkulesa, wraz z Orłem, Ołtarzem, Centaurem, Koroną Południową, Krukiem, Pucharem, Krzyżem Południa, Łabędziem, Herkulesem, Hydrą, Wilkiem, Wężownikiem, Strzałą, Tarczą, Sekstansem, Wężem, Trójkątem Południowym i Liskiem.

NASA, ESA, C.R. Robert O’Dell (Vanderbilt University), G.J. Ferland (University of Kentucky), W.J. Henney and M. Peimbert (National Autonomous University of Mexico) Credit for Large Binocular Telescope data: David Thompson (University of Arizona)

Obraz mgławicy pierścień złożony ze zdjęcia w świetle widzialnym, wykonanego przez Hubble Space Telescope, oraz zdjęcia w świetle podczerwonym, wykonanego przez Large Binocular Telescope w Arizonie.

Lutnia zawiera dwa obiekty Messiera – gromadę kulistą M56 i Mgławicę Pierścień M57. Posiada dziewięć gwiazd ze znanymi planetami. Z konstelacją związane są trzy deszcze meteorów: Lirydy, eta Lirydy i Czerwcowe Lirydy. Lirydy, których ciałem macierzystym jest kometa Thatchera, to słaby kwietniowy rój meteorytów, których radiant znajduje się na granicy gwiazdozbiorów Lutni i Herkulesa. Aktywność roju wypada pomiędzy 16 a 25 kwietnia z maksimum występującym w okolicach 21-22 kwietnia.